Upadłość konsumencka – czym jest, kto może ją ogłosić i kiedy można to zrobić?

Upadłość konsumencka – czym jest, kto może ją ogłosić i kiedy można to zrobić?

Upadłość konsumencka to zagadnie, którym interesuje się coraz więcej osób. Zwłaszcza teraz, gdy ceny towarów i usług oraz oprocentowanie kredytów ciągle rośnie, a pieniędzy w portfelach Polaków nie przybywa. W celu ogłoszenia upadłości konsumenckiej konieczne jest złożenie wniosku w sądzie. Do tej pory był to dość skomplikowany i długotrwały proces, ale w marcu 2020 roku wprowadzono nowelizację ustawy, dzięki której wiele się zmieniło.

Chcesz ogłosić upadłość konsumencką i zastanawiasz się jak to zrobić, a może interesują Cię nowe aspekty prawne? Jeśli tak, to niezwłocznie przeczytaj ten wpis, a otrzymasz wszelkie niezbędne informacje!

Czym jest upadłość konsumencka?

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, czym jest upadłość konsumencka. Jest to postępowanie sądowe skierowane wyłącznie do osób, które nie mają statusu przedsiębiorcy, czyli fizycznych. Taką jednostką jest każdy obywatel niezależnie od wieku, płci, czy też stanu zdrowia, ale nie prowadzi własnej działalności gospodarczej. Złożenie wniosku przysługuje także osobom, które w przeszłości miały zarejestrowaną firmę, ale nie tym, które zawiesiły swoje działania. Jak pewnie nie trudno się domyślić, upadłość konsumencka jest postępowaniem sądowym, którego głównym celem jest oddłużenie dłużnika.

Na czym polega upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka przysługuje osobie, która nie ma możliwości spłaty wierzycieli od przynajmniej trzech miesięcy. Polega na oddłużeniu dłużnika na dwa różne sposoby. Pierwszy z nich dotyczy umorzenia zobowiązań upadłego (osoby fizycznej) w całości lub części. Natomiast druga na zaspokojeniu wierzycieli np. z majątku dłużnika.

Zanim w życie weszła nowelizacja prawa upadłościowego, sądy bardzo często oddalały wnioski, jeśli do zadłużenia doszło na skutek umyślnych działań lub rażącego niedbalstwa. Teraz sądy muszą rozpatrzyć każdy wniosek o upadłość konsumencką, nawet jeśli niewypłacalność upadłego wynika z nieumiejętnego zarządzania finansami, czy też nadmiernego korzystania z pożyczek i kredytów.

Kiedy osoba fizyczna zostaje uznana za niewypłacalną?

Najczęściej niewypłacalność ma miejsce wtedy, gdy osoba fizyczna ma tyle niskie wynagrodzenie za pracę, że nie ma możliwości pokrycia kosztów własnego utrzymania i spłaty wierzycieli. Mimo że prawo upadłościowe nie określa, kiedy następuje niewypłacalność, ale umownie zostało przyjęte, że jeśli z każdym kolejnym miesiącem zadłużenie się zwiększa bez względu na to, czy upadły podejmuje jakieś kroki, żeby poprawić swoją sytuację, czy też nie.

W tym momencie należy nadmienić, że w przeciwieństwie do przedsiębiorców osoby fizyczne mają możliwość złożenia wniosku sądowego o upadłość konsumencką, nawet gdy nie posiadają żadnego majątku. Natomiast ci, którzy zajmują się prowadzeniem własnej działalności gospodarczej, nie mogą złożyć wniosku, jeżeli wysokość ich majątku nie jest wystarczająca na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego.

Co więcej, przedsiębiorcy nie mogą złożyć wniosku, w przypadku, gdy mają wyłącznie jednego wierzyciela, ponieważ muszą mieć ich przynajmniej dwóch. Osoba fizyczna nie podlega tym wymaganiom.

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej

Chcąc ogłosić upadłość konsumencką, należy złożyć wniosek w sądzie rejonowym adekwatnym do miejsca zamieszkania dłużnika. Konieczne jest też wniesienie opłaty w wysokości 30 zł. Jeżeli poniesienie takiego kosztu będzie miało negatywny wpływ na utrzymanie wnioskodawcy i jego rodziny, to ma prawo ubiegać się w sądzie o zwolnienie z wnoszenia opłaty.

Na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości można znaleźć gotowe wzory formularzy, z których trzeba skorzystać. Co ciekawe, złożyć wniosek może zarówno dłużnik, jak i wierzyciel.

W trakcie postępowania upadłościowego strona zainteresowana zobowiązana jest wskazać dowody i fakty, które uzasadnią, że osoba zadłużona nie ma realnej możliwości spłaty wierzycieli.

Ustalenie syndyka w postępowaniu upadłościowym

Podczas rozpatrywania sprawy o ogłoszenie upadłości konsumenckiej sąd musi obiektywnie ocenić, czy rzeczywiście istnieją przesłanki do wydania pozytywnego orzeczenie. Jeśli uzna, że tak, to w kolejnym kroku musi wyznaczyć syndyka. Jest to osoba, która uzyskała licencję i może działać z ramienia sądu. Jego najważniejszym zadaniem jest zarządzanie majątkiem upadłego. Jego działania ostatecznie mają doprowadzić do sprzedaży majątku dłużnika i spłaty wierzycieli. Wyjątek stanowią jedynie przedmioty, które są niezbędne do codziennego funkcjonowania.

Natomiast na dłużniku spoczywa obowiązek sporządzenia dokładnego spisu posiadanego przez niego majątku i skompletowanie dokumentów z nim związanych. Następnie musi wszystko przekazać właśnie syndykowi w określonym terminie. Jeżeli tego nie zrobi, to postępowanie upadłościowe zostanie umorzone.

Sporządzenie planu spłaty wierzycieli

Ogłoszenie upadłości osoby fizycznej oczywiście nie kończy się na wydaniu orzeczenia sądowego. Kiedy syndyk ustali wierzycieli i będzie wiedział, jakie dobra składają się na majątek dłużnika, to zobowiązany jest do ustalenia planu spłaty wierzycieli i przekazania go do właściwego sądu wraz z uzasadnieniem. W przypadku, gdy zachodzą istotne przesłanki do odmowy ustalenia planu lub umorzenia zobowiązań upadłego, to syndyk musi przekazać taką informację sądowi.

Plan spłaty wierzycieli obejmuje założenia dotyczące podziału środków uzyskanych ze zlikwidowanego majątku, a także okres i zakres spłaty zadłużenia. Zgodnie z artykułem 491 prawa upadłościowego ustalenie planu spłaty wierzycieli powinno przebiegać we dwóch etapach. Pierwszy z nich dotyczy przygotowania i składania planu podziału finansów uzyskanych z likwidacji majątku. Natomiast drugi polega na zaspokajaniu wierzycieli, czyli spłaty zadłużenia.

Zatwierdzenie planu spłaty wierzycieli

Tak właściwie syndyk odpowiedzialny jest za przygotowanie projektu planu spłaty wierzycieli. Ostateczna decyzja należy do sądu i podejmowana, kiedy zostanie zakończone postępowanie upadłościowe. Niezbędne jest więc zatwierdzenie listy wierzycieli oraz sporządzenie planu końcowego. W tym celu sąd musi wysłuchać wszystkie strony zainteresowane, czyli dłużnika, wierzycieli i syndyka, a następnie wyznaczyć okres spłaty wierzycieli oraz wysokość miesięcznych rat.

Mimo że każda sprawa o upadłość konsumencką wymaga indywidualnego podejścia, to plan spłaty wierzycieli nie powinien trwać dłużej niż 3 lata. Największe znaczenie ma więc opinia syndyka, który musi odnieść się do sytuacji finansowej dłużnika oraz jego możliwościach zarobkowych.

Jednak sąd nie zawsze musi się zgadzać z deklaracją syndyka. Niekoniecznie więc musi podejmować decyzję na podstawie przekazanych przez niego informacji.

Jak przebiega ustalenie planu spłaty wierzycieli?

Ustalenie planu spłaty wierzycieli opiera się przede wszystkim na ilości oraz wysokości zadłużenia. Dlatego też nie zostają w nim uwzględnione wierzytelności, które zostały zgłoszone, kiedy postępowanie upadłościowe zostało zakończone. Chyba że plan nie został jeszcze sporządzony. Każdy wierzyciel chcący odzyskać swoje należności, powinien zgłosić ten fakt do syndyka, w okresie nie dłuższym niż 30 dni, od dnia, w którym została ogłoszona upadłość konsumencka. Wyjątek stanowią wierzytelności, które na liście powinny znaleźć się z urzędu, ponieważ syndyk sam je na niej zamieści.

Jeśli wniosek o upadłość konsumencką został złożony przez wierzyciela, to zanim syndyk rozpocznie ustalenia planu spłaty wierzycieli, powinien wezwać dłużnika do złożenia stosownego oświadczenia. W takim dokumencie musi określić, czy:

• Wnosi o ustalenie planu spłaty.
• Chce umorzenia zobowiązań upadłego.
• Zależy mu na warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli.

W przypadku, gdy takie oświadczenie nie zostanie złożone bądź dłużnik uzna, że nie wnosi o żadne z powyższych działań, to sąd będzie musiał podjąć decyzję o zakończeniu postępowania i upadłość konsumencką.

Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą.

Ustalenia planu spłaty wierzycieli – jakie elementy są uwzględniane?

W planie spłaty wierzycieli pod uwagę brana jest przede wszystkim wysokość zadłużenia i na tej podstawie przygotowywany jest harmonogram. W tracie jego sporządzania sąd musi uwzględnić możliwości zarobkowe oraz szanse na to, że wierzytelności zostaną zaspokojone w przyszłości, ale tylko, gdy upadły i osoby na jego utrzymaniu będą miały zapewnione minimalne warunki egzystencjonalne.

Drugim elementem w planie spłaty wierzycieli jest określenie czasu oraz zakresu uiszczenia należności. Sąd określi też, które ze zobowiązań upadłego powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości konsumenckiej zostaną umorzone.

Ostatecznie sąd powinien wskazać wysokość rat oraz termin ich płatności np. 10 dzień każdego miesiąca.

Upadłość konsumencka i konsekwencje

Wraz z dniem, w który zostanie ogłoszona upadłość konsumencka, majątek dłużnika przechodzi w ręce syndyka. Sąd z całą pewnością nakaże sprzedać mienie konsumenta, aby w możliwie jak najkrótszym czasie można było uzyskać środki na spłatę należności. Istotne jest to, że każde zadłużenie zyska status wymagalności, czyli od dnia, w którym minął termin spłaty raty, wierzyciel ma prawo żądać ich realizacji oraz naliczać umowne odsetki. Dotyczy to również tych zobowiązań upadłego, które dotychczas były przez niego regularnie spłacane. Prawo upadłościowe uniemożliwia po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej prowadzenie postępowań egzekucyjnych oraz sądowych.

Należy także nadmienić, że osoba, która chce ogłosić upadłość konsumencką, musi zdawać sobie sprawę, że takie działanie będzie miało również na jego związek małżeński (o ile w takim pozostaje), ponieważ konieczne należy ustalić także rozdzielność majątkową. Jednak nie następuje to wraz z dniem złożenia wniosku sądowego, a dopiero, gdy zakończy się postępowanie upadłościowe.

Upadłość konsumencka – kto nie może złożyć wniosku?

Wiadomo już, że upadłość konsumencka przysługuje osobom fizycznym, które nie mogą dokonać spłaty wierzycieli na skutek swojej niewypłacalności. Jednak istnieje jeszcze kilka warunków, które należy spełnić. Są to:

• Dłużnik pełni funkcję akcjonariusza lub komandytariusza spółki i jednocześnie jest odpowiedzialny za jej zobowiązania.
• Dłużnika nie można określić jako osoby niewypłacalnej np. przez wzgląd na to, że jego należności nie są spłacane przez okres krótszy niż 3 miesiące.
• W ostatnich 10 latach dłużnik złożył wniosek i ogłoszenie upadłości konsumenckiej i sąd się do niego przychylił i nastąpiło całkowite lub częściowe umorzenie zobowiązań upadłego.
• W ostatnich dziesięciu latach dłużnik chcąc uniknąć spłaty wierzycieli, wykonywał czynności, które były dla nich krzywdzące np. przekazywał swoje dobra na rzecz innych osób.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej – jak złożyć wniosek?

Jak wspomniano wcześniej, wnioskować o ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy na specjalnym formularzu dostępnym na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. W takim wniosku muszą znaleźć się następujące informacje:

• Lista wierzycieli oraz wysokość zobowiązań upadłego.
• Ilość nagromadzonych środków pieniężnych na kontach bankowych i lokatach, a także oszczędnościach trzymanych w domu.
• Wykaz majątku.
• Wysokość zarobków.

Do wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy także dokumenty potwierdzające istnienie długów, swojej niewypłacalności oraz zaświadczenie o zarobkach lub braku dochodów.

Dla wielu osób samodzielne wypełnianie wniosku jest dość skomplikowane. Jeśli jesteś w takiej sytuacji, to lepiej poprosić o pomoc specjalistów. W kancelarii Radców Prawnych Borowa i Ćwiekowska tego typu usługi świadczone są na najwyższym poziomie, a podejście do każdego klienta indywidualne, rzetelne i profesjonalne.